کرم خوردگی دندان، که به آن پوسیدگی دندان نیز گفته می شود، یکی از شایع ترین مشکلات دندانی در بین افراد در سراسر جهان است. این مشکل به دلیل تخریب مینای دندان به وجود می آید که توسط اسیدهای ناشی از باکتری های دهانی ایجاد می شود. کرم خوردگی دندان نه تنها می تواند باعث درد و ناراحتی شود بلکه در صورتی که درمان نشود، می تواند به از دست رفتن دندان ها و بروز مشکلات جدی تر منجر گردد. این مقاله به بررسی تأثیر کرم و باکتری ها بر کرم خوردگی دندان، علائم، عواقب و روش های پیشگیری و درمان این مشکل پرداخته است.

کرم خوردگی دندان چیست؟

کرم خوردگی دندان به فرآیندی اطلاق می شود که در آن مینای دندان (لایه سخت و خارجی دندان) تحت تاثیر باکتری های دهانی قرار می گیرد و به تدریج تخریب می شود. این مشکل معمولاً به دلیل تولید اسید از باکتری ها در دهان ایجاد می شود. مواد غذایی باقی مانده، به ویژه قندها، محل رشد این باکتری ها هستند.

در واقع کرم دندان یک اصطلاح است که برای توصیف پوسیدگی دندان به کار می رود. هیچ کرمی در دندان وجود ندارد و پوسیدگی هم به خاطر باکتری ها و اسید موجود در دهان ایجاد می شود.

علل اصلی بروز کرم و باکتری دندان

مهمترین علل باکتری دندان عبارتند از:

پلاک دندان

وجود پلاک دندانی (لایه ای از باکتری ها که به سطح دندان ها می چسبد) که در اثر تجمع مواد غذایی، به ویژه قندها، ایجاد می شود در بروز کرم دندان و رشد باکتری ها تاثیر دارد. باکتری های موجود در پلاک، قندها را تخمیر کرده و اسیدهایی تولید می کنند که منجر به تخریب مینای دندان می شود.

تغذیه نامناسب و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

مصرف مکرر غذاهای شیرین و اسیدی، به ویژه نوشیدنی های گازدار و خوراکی های شیرین، منجر به افزایش فعالیت باکتری ها و تولید اسید در دهان می شود. علاوه بر این مسواک نزدن منظم دندان ها و عدم استفاده از نخ دندان، باعث تجمع پلاک دندانی و رشد باکتری ها می شود. این موارد در نهایت منجر به کرم خوردگی دندان می گردد.

خشکی دهان

کاهش تولید بزاق به دلیل برخی داروها یا مشکلات پزشکی، باعث کاهش توانایی بزاق در شستشوی دهان و خنثی کردن اسیدهای تولیدی باکتری ها می شود. بزاق نقش مهمی در محافظت از دندان ها دارد.

عوامل ژنتیکی

برخی افراد به طور طبیعی در برابر کرم خوردگی دندان حساس تر هستند. ویژگی هایی مانند ضخامت مینای دندان و ترکیب شیمیایی آن می تواند بر آسیب پذیری دندان ها تاثیر بگذارد.

نقش کرم و باکتری ها در کرم خوردگی یا پوسیدگی دندان

باکتری ها نقش اساسی در بروز پوسیدگی دندان دارند. در دهان افراد معمولاً انواع مختلفی از باکتری ها زندگی می کنند که برخی از آن ها به سلامت دندان ها و لثه ها کمک می کنند. اما برخی دیگر موجب آسیب به دندان ها می شوند. پوسیدگی دندان یک فرایند تدریجی است که از زمان تجمع پلاک دندانی و تولید اسید آغاز می شود. اسیدهایی که توسط باکتری ها تولید می شوند، به مینای دندان حمله کرده و باعث حل شدن کلسیم و فسفات موجود در آن می شوند. اگر این فرآیند به طور مداوم ادامه یابد، مینای دندان به طور کامل تخریب و دچار کرم خوردگی می شود و به تدریج به عاج دندان آسیب می زند.

علائم کرم دندان و رشد باکتری

وجود کرم و باکتری ها دندانی ممکن است در مراحل اولیه هیچ گونه علامت مشهودی نداشته باشد، اما با پیشرفت آن، علائم متعددی بروز می کنند:

• درد دندان: در مراحل پیشرفته، درد به ویژه در هنگام خوردن غذاهای داغ، سرد یا شیرین مشاهده می شود.
• حفره های قابل مشاهده: در برخی موارد، حفره های کوچک در دندان قابل مشاهده می شوند.
• تغییر رنگ دندان: دندان های کرم خورده ممکن است رنگ تیره تری به خود بگیرند.
• حساسیت دندان: ممکن است دندان ها به تماس با غذاهای گرم، سرد یا شیرین حساس شوند.

عواقب کرم خوردگی دندان

اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، می تواند به عواقب جدی تری منجر شود. در صورتی که کرم خوردگی به عمق دندان برسد و به عصب دندان (پالپ) آسیب برساند، ممکن است عفونت ایجاد شود که می تواند به درد شدید و حتی آبسه دندانی منجر شود. در مراحل بسیار پیشرفته پوسیدگی، دندان ممکن است به قدری آسیب ببیند که نیاز به کشیدن آن باشد. پوسیدگی های شدید می توانند موجب التهاب و عفونت لثه ها شوند.

پیشگیری از کرم و باکتری دندان

پیشگیری از رشد باکتری ها و پوسیدگی دندان بسیار مهم است و می تواند شامل تغییرات ساده در شیوه زندگی باشد. مسواک زدن دندان ها با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز، یکی از بهترین روش های پیشگیری از رشد پلاک و باکتری مضر است. استفاده منظم از نخ دندان برای پاک سازی فضاهای بین دندان ها که مسواک به تنهایی نمی تواند به آن ها دسترسی پیدا کند، بسیار ضروری است. کاهش مصرف غذاهای شیرین، اسیدی و نوشیدنی های گازدار می تواند خطر تجمع باکتری پلاک دندان را کاهش دهد. همچنین مصرف زیاد آب و نوشیدنی های غیر شیرین، به حفظ سلامت دندان ها کمک می کند.

روش های درمان کرم خوردگی دندان

درمان کرم خوردگی دندان بستگی به شدت و عمق پوسیدگی دارد. درمان های معمول عبارتند از:

• پرکردن دندان: اگر پوسیدگی محدود به مینای دندان باشد، دندانپزشک ممکن است دندان را تمیز کرده و آن را با مواد پرکننده مناسب پر کند.
•   عصب کشی: اگر پوسیدگی به عصب دندان برسد، ممکن است دندانپزشک نیاز به انجام درمان ریشه (عصب کشی) داشته باشد.
• کاشت دندان: در موارد شدید که دندان به طور کامل تخریب شده است، ممکن است نیاز به کشیدن دندان و جایگزینی آن با ایمپلنت یا پروتز دندانی باشد.

جمع بندی

وجود کرم و باکتری دندان یک مشکل رایج است که می تواند به درد و مشکلات جدی دندانی مانند پوسیدگی منجر شود. پوسیدگی معمولاً توسط باکتری ها در دهان ایجاد می شود که با تخمیر مواد غذایی باقی مانده، اسید تولید کرده و باعث تخریب مینای دندان و پوسیدگی می شوند. پیشگیری از بروز کرم و باکتری با رعایت بهداشت دهان و دندان، رژیم غذایی مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک امکان پذیر است. در صورتی که پوسیدگی دندان ایجاد شود، درمان های مختلفی وجود دارد که می تواند به حفظ دندان ها و سلامت دهان کمک کند.